Medycyna i pasje

Samo zjawisko pogorszenia samopoczucia i zdrowia na skutek ruchomych lub nietypowych godzin pracy (jeśli za normę uznamy przedział 8/9-16/17) nie jest nowością. Już w 2008 roku ankieta przeprowadzona przez National Sleep Foundation wykazała, że 37 procent pracowników zmianowych uważa, że charakter wykonywanej pracy nie pozwala im wystarczająco się wysypiać (śpią za mało lub za dużo). Wśród pracowników normalnego trybu odpowiedziało tak zaledwie 11 procent.

 

W najnowszym badaniu 1600 mieszkańców stanu Wisconsin porównano zdrowie osób pracujących na zmianę i osób pracujących w normalnym trybie: nie tylko pod kątem snu, ale też innych aspektów zdrowotnych. Potwierdziła się prawidłowość co do zaburzeń snu, aczkolwiek różnica między niewysypianiem się „zmianowych” a „normalnych” osób wyniosła tylko 10 procent (w powyżej przytoczonym badaniu wynosiła 26 procent). Co bardziej niepokojące, wśród „zmianowych” stwierdzono częstsze występowanie nadwagi (48 procent do 35 procent „normalnych”) i innych zaburzeń metabolizmu, z cukrzycą włącznie.

 

Nie oznacza to, że istnieje bezpośrednia zależność między pracą w systemie zmianowym a występowaniem chorób. Można jednak przyjąć, że brak snu i ogólne przemęczenie sprzyjają zachowaniom zwiększającym ryzyko zachorowania, np. przejadaniu się, brakowi aktywności fizycznej. Tak więc lekarze powinni na siebie uważać: zarówno co do liczby przesypianych godzin, jak i składu oraz ilości spożywanych posiłków.

 

Innym możliwym rozwiązaniem jest wprowadzenie stałych dyżurów. Podobne rozwiązanie funkcjonowało w środowisku policjantów, pokazanym w serialu Kryminalne zagadki Miami. W centrum kryminalistyki (zbierania i badania dowodów z miejsca zbrodni) pracowały dwa zupełnie oddzielne brygady. Zespół dzienny pracował w dzień (jej członkowie byli bohaterami serialu), natomiast zespół nocny zajmował się zgłoszeniami przestępstw po zmroku. Policjanci nie wymieniali się dyżurami. Co najwyżej mogli złożyć wniosek o stałe przeniesienie na inną zmianę.

 

Mariusz Ludwiński