Niniejszy artykuł stanowi początek cyklu artykułów, w których niżej podpisani autorzy podejmą się omówienia problematyki prawnej dziecka maltretowanego i zachowania lekarza wobec tegoż problemu. Omówione zostaną tu działania podstawowe, które autorzy rozwiną w kolejnych częściach niniejszego cyklu.
W toku wykonywanych czynności służbowych lekarz nierzadko zobowiązany jest udać się do miejsca zamieszkania swojego pacjenta, zamiast udzielać świadczenia w szpitalu, przychodni czy też prywatnym gabinecie lekarskim. Dzieci dużo gorzej znoszą okres choroby, co prowadzi do podjęcia przez rodziców decyzji o zamówieniu wizyty domowej. W czasie takiej wizyty lekarz, prócz zdiagnozowania jednostki chorobowej, może odkryć inne, poważniejsze symptomy, świadczące o stosowaniu wobec dziecka przemocy tak fizycznej, jak i psychicznej.
W praktyce lekarskiej częściej można się spotkać z przypadkami dzieci maltretowanych fizycznie. Przemoc taką można zdiagnozować bez większego problemu, a to z uwagi na zadrapania, sińce, blizny pojawiające się na ciele dziecka. Dużo trudniejsze i wymagające przeprowadzenia bardziej zaawansowanych badań wydaje się być zdiagnozowanie ofiary przemocy psychicznej.
Na obecnym etapie rozważań istotne jest postawienie pytania, w jaki sposób powinien zachować się lekarz, w chwili powzięcia podejrzenia co do stosowania wobec swojego małoletniego pacjenta przemocy, jakie kroki powinien podjąć, by po pierwsze uchronić dziecko przed kolejnymi atakami, a po drugie, by pociągnąć do odpowiedzialności rodziców lub innych ustawowych opiekunów.
Zasadnym wydaje się postawienie tezy, iż pierwszą czynnością, jaką winien podjąć lekarz w omówionej powyżej sytuacji jest niezwłoczne zawiadomienie organów ścigania – najbliższej jednostki policji lub prokuratury właściwej dla miejsca zamieszkania małoletniego pacjenta. W przypadku nagłym, gdy lekarz zostaje zawiadomiony przez sąsiadów dziecka i gdy osoby dorosłe pozostające w tym mieszkaniu odmawiają otwarcia drzwi lekarzowi, organy ścigania winny zostać zawiadomione telefonicznie przy wykorzystaniu numeru alarmowego 112.
W dalszej kolejności, celem ochrony pacjenta, lekarz powinien rozważyć wystąpienie do Sądu Opiekuńczego właściwego dla miejsca zamieszkania dziecka z wnioskiem w trybie art. 109 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, o wydanie przez Sąd stosownych zarządzeń w trybie interwencyjnym. Działając w tym trybie, Sąd może zadecydować nawet o umieszczeniu dziecka w rodzinie zastępczej. Istotnym elementem jest sporządzenie przez lekarza zaświadczenia, według wzoru ustalonego przez ministra właściwego do spraw zdrowia, o przyczynach i rodzaju uszkodzeń ciała związanych z użyciem przemocy w rodzinie.
Przedstawione powyżej działania, które powinien podjąć lekarz pediatra, stanowią jedynie wstępne omówienie tematu dotyczącego koniecznych czynności, jakie należy wykonać w przypadku podejrzenia używania przemocy wobec dziecka. Szczegółowe zachowanie dotyczące między innymi sposobu złożenia zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa i praw z tego wynikających, jak również wniosku o wgląd w sytuację dziecka, omówione zostaną w kolejnych częściach cyklu.
Adwokat Karolina Służewska-Woźnicka i adwokat Jakub Krupka
www.kancelaria-csp.pl
Adwokat Karolina Służewska-Woźnicka i adwokat Jakub Krupka
www.kancelaria-csp.pl
