W poprzednim artykule, stanowiącym część cyklu postawy lekarza wobec problemu dziecka maltretowanego, autorzy dokonali wstępnego omówienia problematyki zachowania lekarza w tej szczególnej sytuacji. W niniejszym artykule omówione zostaną w sposób pogłębiony czynności, jakie winien podjąć lekarz, w przypadku powzięcia podejrzenia o popełnieniu przestępstwa w stosunku do dziecka.
Kodeks karny wyodrębnia dużą grupę przepisów, opisujących przestępstwa, których ofiarami może stać się dziecko. Zalicza się do nich między innymi zgwałcenie, nadużycie zależności, zmuszanie do prostytucji, rozpijanie, porzucenie, jednak przede wszystkim znęcanie się. Autorzy wskazywali już w pierwszej części niniejszego cyklu, iż pierwszą czynnością w przypadku powzięcia podejrzenia o popełnieniu przestępstwa na szkodę dziecka jest konieczność zawiadomienia organów ścigania – policji lub prokuratury osobiście, ale także pod numerem alarmowym 112. Nie musimy martwić się o wybór odpowiedniej jednostki – tak zwanej właściwej miejscowo, gdyż w przypadkach nagłych organy ścigania zobowiązane są do podjęcia natychmiast czynności zmierzających do ochrony dobra dziecka, zaś w dalszej kolejności samodzielnie przekazują sprawę właściwej jednostce.
Obowiązek zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa przez każdą osobę, która o fakcie tym powzięła informację wynika z tak zwanego społecznego obowiązku zawiadomienia o przestępstwie. Nadto jednak w przypadku lekarza obowiązek ten został uszczegółowiony o konieczność zawiadomienia o możliwości popełnienia przestępstwa z użyciem przemocy, jeżeli podejrzenie to poweźmie w trakcie wykonywania swoich obowiązków służbowych.
Zawiadomienie, składane pisemnie lub ustnie do protokołu, winno zawierać dane placówki zawiadamiającej, dane osobowe dziecka oraz jego adres zamieszkania, datę i miejsce oraz okoliczności powzięcia podejrzenia o popełnieniu przestępstwa wobec dziecka, fachowy opis obrażeń dziecka, zgodnie z posiadaną wiedzą medyczną i doświadczeniem życiowym oraz wskazanie miejsca przechowywania dokumentacji medycznej. Informacje te pozwolą na ograniczenie zbędnych czynności wyjaśniających i pozwolą na przystąpienie do zdecydowanych działań mających na celu ochronę dobra dziecka.
Osoba składająca zawiadomienie, jeżeli istnieje uzasadniona obawa zagrożenia życia lub zdrowia tej osoby lub osób jej najbliższych może zastrzec dane dotyczące miejsca zamieszkania do wyłącznej wiadomości sądu i prokuratury. W takim przypadku wszelkie pisma kierowane będą na adres miejsca wykonywanej przez lekarza pracy – szpitala, przychodni.
Zeznając, tak przed organami ścigania, jak również przez sądem, lekarz ma obowiązek stawienia się i złożenia szczegółowych zeznań, w których ujmie całą prawdę, niczego nie ukrywając z tego, co mu jest wiadome. Przesłuchanie rozpoczyna się od odebrania informacji o osobie zeznającej – imienia, nazwiska, miejsca zamieszkania, wieku, zawodu, karalności za składanie fałszywych zeznań. Następnie lekarz winien opisać w sposób szczegółowy zdarzenia, zgodnie z własnymi obserwacjami, wiedzą medyczną oraz doświadczeniem życiowym. W dalszej kolejności organ prowadzący może kierować do lekarza pytania, chcąc uszczegółowić pewne części wypowiedzi. Zeznania kończą się ich odczytaniem oraz złożeniem podpisu przez osobę przesłuchiwaną. Lekarz ma prawo odmówić odpowiedzi na pytanie tylko wówczas, gdyby naraziło to jego lub osobę mu najbliższą na odpowiedzialność karną lub karnoskarbową, jak również naraziło na hańbę lub dotkliwą i bezpośrednią szkodę majątkową.
Przedstawione informacje stanowią podstawowy wyznacznik postawy lekarza wobec organów ścigania. Należy pamiętać, iż w czasie takiego przesłuchania każdej ze stron zależy przede wszystkim na ochronie dobra dziecka maltretowanego, stąd przekazywane informacje muszą być na tyle dokładne, by umożliwić organom ścigania wdrożenie odpowiednich działań w stosunku do podejrzanych.
adwokat Karolina Służewska-Woźnicka i adwokat Jakub Krupka
www.kancelaria-csp.pl
adwokat Karolina Służewska-Woźnicka i adwokat Jakub Krupka
www.kancelaria-csp.pl
